Làm phần mềm Sổ Sức khỏe Điện tử, đội ngũ Viettel đóng luôn vai đứng mũi chịu sào chịu trách nhiệm cho cả chương trình, làm thay cả việc của những cơ quan nhà nước trong điều phối hoạt động tiêm chủng.
“Bên ngoài người ta nói sao cũng được, nhưng cũng rất muốn người Viettel cùng thấu hiểu với anh em Y tế số”, đồng chí Khổng Văn Đông, Giám đốc BU Y tế số – TCT Giải pháp Doanh nghiệp Viettel (VTS), trải lòng với sau 2 tháng miệt mài chiến đấu để đưa Sổ Sức khỏe điện tử (SKĐT) vào vận hành, đặc biệt sau “cơn bão” chỉ trích lỗi ứng dụng tràn lan hồi tháng 9/2021.
Áp lực về quy mô hệ thống
Về mặt kỹ thuật, Viettel chưa từng có một sản phẩm phần mềm nào có quy mô và phạm vi “khủng” như Sổ SKĐT với 38 triệu hồ sơ thông tin, gần 15 triệu người dùng.
Số lượng khách hàng lớn lại ảnh hưởng trực tiếp bởi các chính sách, xu hướng bên ngoài xã hội khiến kiến trúc và hạ tầng hoàn toàn khác biệt.
“Nếu trước khi UBND TP.HCM dự kiến chính sách về “thẻ xanh”, không nhiều người dân quan tâm đến dữ liệu trong ứng dụng. Nhưng chỉ sau một đêm, hàng triệu lượt tải về với đòi hỏi chi tiết về thông tin dữ liệu. Phản ứng bất ngờ thay đổi cách chúng ta ứng xử trong kiểm soát, vận hành”, anh Đông chia sẻ.
“Truy vấn dữ liệu trong hàng chục triệu bản ghi, sẵn sàng mở rộng hệ thống theo chiều dọc hoặc chiều ngang, sẵn sàng bổ sung các tính năng, nghiệp vụ mới,… Tất cả đều đòi hỏi cách tính toán, định cỡ trên cơ sở kiến trúc công nghệ hoàn toàn mới so với các phần mềm trước đây”, Giám đốc Trung tâm Y tế số khẳng định.
Chia sẻ quan điểm này, anh Ngô Vĩnh Quý, Phó TGĐ VTS, nhấn mạnh: “Lợi thế của Viettel đã có quá trình lâu năm làm hệ sinh thái y tế số. Khi vào việc, Trung tâm Y tế số đã mường tượng được bức tranh tổng thể, ghép nối được các yêu cầu. Chứ bắt tay vào mới thì không thể trong 2 tháng có sản phẩm được”.
Sự khắc nghiệt của ứng dụng dạng Sổ SKĐT được thể hiện qua thực tế: khởi đầu có hàng tá ứng dụng khai báo y tế. Doanh nghiệp phần mềm nào cũng mong muốn dành được lợi thế trong cuộc đua dữ liệu. Nhưng cuối cùng, chỉ còn giải pháp của Viettel trụ lại, thậm chí còn được xác định là ứng dụng tồn tại lâu dài sau đại dịch.
Đứng mũi chịu sào nhận chỉ trích
Về bản chất, ứng dụng Sổ SKĐT là điểm cuối của một quy trình phối hợp giữa lực lượng y tế, chính quyền địa phương và các bệnh viện, cơ sở y tế tại điểm tiêm chủng. Nhiều lực lượng tham gia xây dựng dữ liệu, nhưng mỗi lực lượng lại có yêu cầu và mức độ quan tâm khác nhau. Trong bối cảnh mọi thứ diễn biến khẩn trương phòng chống dịch, lực lượng ngành y tế đang căng sức để tiêm được càng nhiều người dân càng tốt. Lực lượng ngàng CNTT-TT cũng huy động tối đa nguồn lực để nỗ lực khoanh vùng, truy vết các trường hợp F0, F1,… trong cộng đồng. Khi vào thực tế sẽ phát sinh thêm nhiều diễn biến mới khi nhiều đối tượng cùng tham gia vào quá trình thực hiện.
Thậm chí, việc tiêm chủng cho người dân tại các điểm nóng được thực hiện trước khi có phần mềm. Có điểm tiêm chủng nhận khai báo bằng biểu mẫu trên giấy, có nơi khác sử dụng công cụ Excel. Nội dung ban đầu có chỗ chỉ nhập họ tên, số điện thoại, năm sinh, những trường thông tin như giới tính, địa chỉ có khi cứ điền không chính xác.
Đến khi hàng triệu hồ sơ bằng giấy hay file Excel được tập hợp lại, người nhập liệu cũng không trực tiếp nhìn thấy người được tiêm nên đành “phó mặc” theo. Cuối cùng, chỉ người dùng mới có thể thấy được dữ liệu đó có đúng với mình hay không thôi.
“Bên cạnh 38 triệu hồ sơ mũi tiêm vắc-xin Covid-19 đã được quản lý trên hệ thống, hiện tại vẫn còn khoảng 1,6 triệu hồ sơ mũi tiêm được quản lý bằng giấy hoặc phần mềm chưa được cập nhật lên. Hầu hết là các trường hợp tiêm chủng từ đầu. Cái này cũng giải thích tại sao có người tiêm từ rất lâu rồi lại chưa đưa lên hệ thống”, Giám đốc Trung tâm Y tế số giải thích.
Nếu nhìn toàn diện cả hệ thống, dữ liệu đầu vào không chính xác thì toàn bộ các nghiệp vụ xử lý đằng sau cũng sẽ sai theo. Bài toán này khác hoàn toàn với các dự án phần mềm trước đây do Viettel triển khai, khi dữ liệu đầu vào đều do người Viettel thực hiện chuẩn hóa trước khi đưa vào hệ thống.
“Mình chịu thiệt trước đã”
“Dù sao, người ta cứ thấy hiển thị sai tức là phần mềm lỗi đã, còn việc xử lý thì sau”, anh Đông chia sẻ. “Bản thân anh em Viettel cũng hiểu được điều đó, nên cũng tìm cách để giải quyết trước, thanh minh sau”.
Ngay khi xuất hiện những vấn đề, Bộ Y tế cũng chỉ đạo các cơ sở y tế hoàn thiện lại dữ liệu. UBND TP.HCM lập tức huy động 1.800 tình nguyện viên thực hiện công tác nhập liệu, xử lý phản ánh của người dân liên quan hệ thống. Viettel cũng hoàn thiện thêm công cụ để chuẩn hóa dữ liệu cho các file Excel còn tồn. Đôi khi lại là người đi đốc thúc các bộ phận chính quyền, y tế hoàn thiện dữ liệu để đẩy vào.
“Cũng phải nhìn nhận trong bối cảnh này, mọi người đều rối. Đối với ngành y tế, ưu tiên hàng đầu của họ đang là chống dịch và tiêm chủng. Việc hoàn thiện dữ liệu được xếp ở vị trí phía sau. Ngay cả khi Bộ Y tế phối hợp, liên tục ra hàng chục văn bản để điều hành, nhưng cũng không ăn thua. Đội ngũ y tế ở các bệnh viện đã quá mệt mỏi. Trong điều kiện đó, anh em VTS vừa làm, vừa hỗ trợ, vừa tìm hiểu để gỡ chứ không chơi bài điều hành “rát” như ở Viettel được”, anh Đông chia sẻ.
Ví dụ như tại Bệnh viện Bạch Mai, toàn bộ dữ liệu tiêm chủng vắc-xin đang không đúng chuẩn nên tồn dữ liệu của hơn 80.000 người. Khi làm việc với đội ngũ Viettel để hoàn thiện dữ liệu, lãnh đạo bệnh viện thậm chí nổi nóng: “Đang hoàn thiện lại dữ liệu, khi nào xong khắc báo. Các anh không phải hỗ trợ”.
“Nhiều khi cũng bực mình, nhưng thực sự cũng là đam mê. Nghĩ lại, không phải lúc nào mình cũng có cơ hội để kiến tạo những sản phẩm quốc dân như vậy đâu. Nên anh em lại quyết tâm, cố gắng tìm cách làm bằng được”, anh Đông chia sẻ.
